Επίσκεψη στην Έκθεση του Ν.Γ.Πεντζίκη «ΦΥΣΙΚΟΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΜΟΣ 1934-1993. 3+1 Θέματα, 3 Ουρανοί».

Το Σάββατο 8 Φεβρουαρίου, μέλη της Λέσχης Ανάγνωσης της Αγιορειτικής Εστίας, επισκεφθήκαμε την Αναδρομική Έκθεση του Νίκου Γαβριήλ Πεντζίκη με τίτλο: «ΦΥΣΙΚΟΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΜΟΣ 1934-1993. 3+1 Θέματα, 3 Ουρανοί», στους εκθεσιακούς χώρους του Πολιτιστικού Κέντρου του Μορφωτικού Ιδρύματος της Εθνικής Τραπέζης.

Με σύμμαχο τον καλό καιρό και την καλή διάθεση ξεκινήσαμε την περιήγηση μας και «χαθήκαμε» μέσα στην μαγεία της ζωγραφικής και του συμβολισμού του μεγάλου Θεσσαλονικέα συγγραφέα και ζωγράφου (παιζωγράφου, όπως αρεσκόταν να αυτοχαρακτηρίζεται ο ίδιος). Πρόκειται για τη μεγαλύτερη αναδρομική θεματική έκθεση η οποία συγκεντρώνει πάνω από τριακόσια πενήντα έργα όλων των περιόδων. Τα έργα της Έκθεσης, είναι κατανεμημένα σε τρεις χρονολογικές ενότητες (ουρανούς): α) 1934 ἕως 1952, «Οὐρανὸς τὰ ἐσώρουχα», β) 1952 ἕως 1967, «Οὐρανὸς τὸ παράθυρο», γ) 1967 ἕως 1993, «Οὐρανὸς τὸ σπήλαιο», καθώς και σε τρία + ένα θέματα: α)το θήλυ, β) η γενέτειρα πόλη Θεσσαλονίκη, γ) η φύση και, τέλος, και δ) το σημειωματάριο από την επίσκεψη στο 'Αγιον Όρος το 1952.

 Όπως διαβάσαμε και στο καλαίσθητο φυλλάδιο της Έκθεσης:

«Κίνηση και στάση είναι οι δύο συνιστώσες του αφηγήματος της αναδρομικής έκθεσης: κίνηση είναι η εξηντάχρονη σχεδόν διαδρομή του συγγραφέα και ζωγράφου  στην τέχνη και στάση το εικοσαήμερο προσκύνημα στο 'Αγιον Όρος τον Ιούλιο-Αύγουστο του 1952. Πυρήνας της έκθεσης είναι η παρουσίαση του σημειωματαρίου που κράτησε ο Ν.Γ. Πεντζίκης κατά τη διάρκεια αυτού του προσκυνήματος. Τα πενήντα φύλλα του είναι κατάγραπτα και στις δυο όψεις με σχέδια, σημειώσεις για χλωρίδα και πανίδα, αντιγραφές επιγραφών, σχόλια για τοιχογραφίες, καλογέρους, προσκυνητές. Πολλά από τα σχέδια χρησιμοποιήθηκαν ως αφετηρία για πίνακες που ο καλλιτέχνης ζωγράφισε κι εξέθεσε στη δεύτερη ατομική του έκθεση, τον Δεκέμβριο της ίδιας χρονιάς, και πολλές από τις σημειώσεις αντανακλώνται στη διάλεξη με θέμα «Προσεγγίσεις στο 'Αγιον Όρος», με την οποία είχε εγκαινιασθεί η έκθεση. 

 Η επίσκεψη εκείνη του 1952 δεν ήταν ασφαλώς ούτε η πρώτη ούτε η τελευταία, αφού ο Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης σε διάστημα εξήντα ετών επισκέφθηκε το 'Αγιον Όρος 94 φορές. Είναι όμως η τελευταία τεκμηριωμένη φορά που ο Πεντζίκης επισκέφθηκε τον 'Αθω όσο ασκούσε το επιτήδευμα του φαρμακοποιού και ταυτόχρονα η πρώτη φορά που πήγε εκεί ως συνειδητοποιημένος καλλιτέχνης που έχει στο ενεργητικό του μια ατομική έκθεση και μια συμμετοχή σε ομαδική, ως συνειδητοποιημένος συγγραφέας που έχει στο ενεργητικό του τέσσερα εκδοθέντα βιβλία. Το γεγονός που ξεχωρίζει τον Ν.Γ. Πεντζίκη από άλλους ομότεχνούς του, ζωγράφους και συγγραφείς, που επισκέφθηκαν το Όρος είναι ότι εκείνοι έφτασαν στη μοναστική πολιτεία λίγο πολύ καταξιωμένοι, με διαμορφωμένους εκφραστικούς τρόπους και είτε κονταροχτυπήθηκαν με τους αγιορείτες καλογέρους είτε θήτευσαν στον 'Αθω. Ο Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης φτάνει στον 'Αθω αδιαμόρφωτος· δεν θητεύει στον 'Αθω, είναι θρέμμα του 'Αθω.

Αρχικά, η έκθεση στο ΜΙΕΤ προέβλεπε μόνο την αυτοτελή παρουσίαση του αγιορείτικου σημειωματαρίου με συνοδεία τεκμηριωτικού υλικού που θα αναψηλαφούσε την έκθεση του 1952, δίνοντας την ευκαιρία κάποια από τα αγιορείτικα έργα του καλλιτέχνη να αναρτηθούν ξανά μαζί, για πρώτη φορά μετά από 61 χρόνια. Στην πορεία όμως, η έκθεση εξελίχθηκε σε αναδρομική και επεκτάθηκε σε όλη την καλλιτεχνική διαδρομή του Ν. Γ. Πεντζίκη.»

Την Έκθεση επιμελήθηκε ο γιος του καλλιτέχνη, Γαβριήλ Νικολάου Πεντζίκης.

Ευχαριστώ θερμά όλα τα μέλη που προσήλθαν στην Έκθεση και θεωρώ ότι η εν λόγω Έκθεση είναι μία άκρως σημαντική έκθεση για την πόλη μας, που ανέδειξε για ακόμα μία φορά την μεγάλη πολιτιστική, ζώσα, παρακαταθήκη του τόπου μας και θα ήταν πολύ κρίμα εάν δεν την παρακολουθούσαμε ως Λέσχη Ανάγνωσης. 

Αναστάσιος Ντούρος

Συντονιστής Λέσχης Ανάγνωσης

της Αγιορειτικής Εστίας