Aς (ξανα)διαβάσουμε τους αρχαίους κλασικούς - Ένα οδοιπορικό στη Μεσόγειο με οδηγό τον Ηρόδοτο

Της Χριστίνας Δρούζα

Τουρκία, Ιράκ, Αίγυπτος, Ελλάδα: Ο Βρετανός ιστορικός Τζάστιν Μαρότσι ταξιδεύει στη Μεσόγειο του Ηροδότου και διαβάζει τον σύγχρονο κόσμο μέσα από τη γνώση που του δίνει για τον αρχαίο κόσμο ο Πατέρας της Ιστορίας. 

«Ο Ηρόδοτος από την Αλικαρνασσό εκθέτει εδώ τις έρευνες του, ώστε να μην ξεθωριάσει στο χρόνο ό,τι έγινε από τους ανθρώπους, μήτε να σβήσουν άδοξα, μεγάλα και θαυμαστά έργα, που άλλα πραγματοποίησαν οι Έλληνες και άλλα οι Βάρβαροι· ιδιαίτερα για να φανεί η αιτία που αυτοί οι δυο λαοί πολέμησαν μεταξύ τους». Κάπως έτσι ξεκινάει η καταγραφή του Ηροδότου και, ουσιαστικά, η ίδια η Ιστορία. Ο Κικέρωνας ήταν εκείνος που ονόμασε τον Ηρόδοτο Πατέρα της Ιστορίας, επειδή υπήρξε ο πρώτος που κατανόησε την αξία που έχει η Ιστορία για τον άνθρωπο και κατέγραψε όχι μόνο τα κοσμοϊστορικά γεγονότα της εποχής του, αλλά και τα ήθη, τα έθιμα, τις συνήθειες και την καθημερινότητα, δίνοντάς μας μια πλήρη εικόνα της κοινωνίας στην οποία ζούσε. 

Ο Τζάστιν Μαρότσι, ιστορικός και ταξιδιωτικός συγγραφέας, μέλος της Βασιλικής Γεωγραφικής Εταιρείας, γνώρισε το έργο του Ηροδότου αφού είχε ολοκληρώσει τις σπουδές του στη Ιστορία, γεγονός το οποίο εξηγεί μέσα από εξοστρακισμό του Ηροδότου από τα ακαδημαϊκά προγράμματα: «Η Ιστορία, ενηλικιωμένη, γεμάτη αυτοπεποίθηση και επαγγελματισμό, διέπραξε πατροκτονία, ξέκανε τον άνθρωπο που τη γέννησε», γράφει χαρακτηριστικά. Ο Μαρότσι, λοιπόν, διαβάζει τις Ιστορίες του Ηροδότου πολλά χρόνια μετά τις σπουδές του και συνειδητοποιεί ότι δεν πρόκειται για μια απλή ιστορική καταγραφή των περσικών πολέμων. Ο μεγάλος ιστορικός γράφει ένα έπος για τον πόλεμο και την αυτοκρατορία, για το μεγαλείο του ανθρώπου, αλλά και τις αδυναμίες της ανθρώπινης φύσης. Με το ιδιαίτερο ταλέντο του μυθιστοριογράφου, που ανακατεύει στην αφήγησή του μύθους και θρύλους, περιγράφει χώρες και τοπία, προσπαθεί να κατανοήσει τους ήρωές του, μιλάει για το αμετάλλακτο της μοίρας, τη ματαιοδοξία της εξουσίας, την αγάπη, τη θρησκεία και τις τιμωρίες των θεών. 

Ο συγγραφέας ξεκινάει το ταξίδι του από τη γενέτειρα του Ηροδότου, το σημερινό Μπόντρουμ της Τουρκίας, ένα τουριστικό θέρετρο γεμάτο παραλίες, ξενοδοχεία και έντονη νυχτερινή ζωή. Εκεί συναντά μια ενθουσιώδη ντόπια ιστορικό, συζητούν για την ιστορία της προτομής του Ηροδότου που κοσμεί την είσοδο του μουσείου της πόλης κι επισκέπτεται το Ινστιτούτο Ενάλιας Αρχαιολογίας για να ανακαλύψει τα θαυμαστά ευρήματά του. Στη συνέχεια, πηγαίνει στο σημερινό Ιράκ, επισκέπτεται τη Βαγδάτη και την αρχαία Βαβυλώνα, κι από εκεί ταξιδεύει για την Αίγυπτο και τις όχθες του Νείλου. Στην Ελλάδα πια, ο Μαρότσι επισκέπτεται την Αθήνα, παρακολουθεί ένα συνέδριο με τίτλο «η αρχαία Ελλάδα και το αρχαίο Ιράν: διαπολιτισμικοί διάλογοι», έρχεται σε επαφή με αναγνωρισμένους πανεπιστημιακούς,  συνομιλεί με την ιστορικό Μαριάννα Κορομηλά, κάνει βόλτες στο κέντρο της Αθήνας και ακολουθεί την πορεία για την επέτειο του Πολυτεχνείου. Η περιπλάνηση συνεχίζεται με στάσεις στις Θερμοπύλες, στη Θεσσαλονίκη, στην Κομοτηνή, στην Καβάλα αλλά και στην Καρδαμύλη της Μεσσηνιακής Μάνης, όπου συναντάει τον συγγραφέα Πάτρικ Λη Φέρμορ. Ο Μαρότσι ολοκληρώνει το ταξίδι του στο νησί της Σάμου: «Η Σάμος είναι το απώτερο σύνορο της Ευρώπης, το πιο ανατολικό οχυρό. Πέρα από τη θάλασσα, βρίσκεται ο παλιός εχθρός, ο σημερινός Νταρ αλ Ισλάμ, ο μουσουλμανικός κόσμος, αυτός που κάποτε ήταν η Περσική Αυτοκρατορία». 

 Στις σελίδες του βιβλίου ο συγγραφέας ταξιδεύει στους ιστορικούς τόπους, περιγράφει τις συναντήσεις και τις εμπειρίες του, γυρίζει πίσω στο χρόνο και παραθέτει ολόκληρα αποσπάσματα από τα βιβλία του Ηροδότου, συνομιλεί με το παρόν και το παρελθόν· ουσιαστικά «διαβάζει» τον σύγχρονο κόσμο μέσα από τη γνώση που του δίνει ο αρχαίος κόσμος. Ο αναγνώστης τον ακολουθεί μαγεμένος σε αυτήν τη διαδρομή στους γνωστούς και άγνωστους τόπους και συνειδητοποιεί πόσο βαθιές είναι οι ρίζες του. Σ’ αυτόν τον ευλογημένο τόπο ζουν, αναπνέουν, πολεμούν και δημιουργούν άνθρωποι εδώ και πολλές χιλιάδες χρόνια. Οι Ιστορίες του Ηροδότου διδάσκονται στο σχολείο στην πρώτη τάξη του Γυμνασίου, αλλά στην ηλικία των δεκατριών είμαστε όλοι πολύ νέοι για να συνειδητοποιήσουμε τη λογοτεχνική ομορφιά που κρύβουν μέσα τους οι σελίδες τους. Ο ταξιδευτής Μαρότσι μας δίνει την ευκαιρία να επανεκτιμήσουμε το έργο του μεγάλου ιστορικού και –γιατί όχι;– να αναζητήσουμε και να ξαναδιαβάσουμε το πρωτότυπο κείμενο. 

Πηγή: http://www.iefimerida.gr/news/246797/xanadiavasoyme-toys-arhaioys-klasikoys-ena-odoiporiko-sti-mesogeio-me-odigo-ton-irodoto#ixzz3xsxHvB00

Ο σοβιετικός συγγραφέας που «πήρε» το Νόμπελ από Νερούδα και Μπόρχες

Μιχαήλ Σόλοχοφ, η έκπληξη του 1965

Ο σοβιετικός συγγραφέας που «πήρε» το Νόμπελ από Νερούδα και Μπόρχες 

Επιμέλεια: Ελισάβετ Σταμοπούλου

Έκανε την έκπληξη, δίχασε, προβλημάτισε. Δεν περίμεναν πολλοί πως ο σοβιετικός συγγραφέας Μιχαήλ Σόλοχοφ θα κέρδιζε το 1965 το Νόμπελ Λογοτεχνίας, αφήνοντας πίσω του τον Βλαντίμιρ Ναμπόκοφ, τον Πάμπλο Νερούδα και τον Χόρχε Λουίς Μπόρχες, οι οποίοι μεταξύ άλλων διεκδικούσαν το βραβείο.

Mετά από μισό αιώνα σιωπής, η Σουηδική Ακαδημία ανοίγει τα χαρτιά της και αποκαλύπτει τα όσα συνέβησαν στο παιχνίδι της διεκδίκησης για το Νόμπελ. Σύμφωνα με τα αρχεία της, που είδαν πρόσφατα το φως της δημοσιότητας, το 1965 αρκετοί γνωστοί συγγραφείς φλέρταραν με την τιμητική αυτή διάκριση. 

Όπως και ο Ναμπόκοφ, έτσι και ο Μπόρχες, που βρίσκονταν στην κούρσα των υποψηφιοτήτων, δεν απέσπασαν ποτέ Νόμπελ. Αντίθετα, ο Νερούδα το κέρδισε το 1971. 

Υποψήφιοι γα το βραβείο το 1965 ήταν και οι συγγραφείς Ουίσταν Ώντεν, Λώρενς Ντάρελ, Λ.Π.Χαρτλεϊ, Ουίλιαμ Σόμερσετ Μομ, Άλαν Σίλιτοου και Σάμιουελ Μπέκετ. Από αυτούς μόνο ο Μπέκετ απέσπασε Νόμπελ το 1969. 

Οι υποψήφιοι μνηστήρες για το βραβείο ήταν άνθρωποι με σημαντική διαδρομή στο λογοτεχνικό χώρο, ονόματα με διεθνή ακτινοβολία. Το αποτέλεσμα όμως δεν ήταν το αναμενόμενο, αφού ο νικητής Σόλοχοφ ήταν ένθερμος υποστηρικτής του σοβιετικού καθεστώτος.

Σε ηλικία 15 ετών κατατάχθηκε στον Κόκκινο Στρατό. Από τα 17 του έτη ξεκίνησε να γράφει, και δύο χρόνια αργότερα ολοκλήρωσε την πρώτη του δουλειά με τίτλο Το Σημάδι της Γέννησης. Παρά την οικονομική δυσχέρεια στην οποία είχε περιέλθει και που τον ανάγκασε να δουλέψει σε χειρωνακτικές δουλειές, δεν εγκατέλειψε ποτέ τη συγγραφή. 

Την κοινή γνώμη απασχόλησε και στα τέλη της δεκαετίας του ’50 όταν εξέφρασε ανοικτά την αντίθεσή του ενάντια στην απονομή του Νόμπελ Λογοτεχνίας στον ρώσο συγγραφέα Μπορίς Παστερνάκ. Η επίθεση που δέχτηκε ο τελευταίος τον οδήγησε στην απόρριψη της διάκρισης που έλαβε το 1958. 

Η σουηδική ακαδημία ξεχώρισε τον Σόλοχοφ για το μυθιστόρημά του Ο Ήρεμος Δον, καθώς όπως είχε επισημάνει «έδωσε έκφραση σε μια ιστορική περίοδο της ζωής του ρωσικού λαού». 

Η απόφαση για απονομή του βραβείου Νόμπελ στον Σόλοχοφ ήταν ομόφωνη, με σύσσωμη τη σουηδική ακαδημία να αποκαλεί αριστούργημα το έργο του συγγραφέα. 

Ωστόσο, δημοσιογράφος της σουηδικής εφημερίδας Svenska Dagbladet αποκάλυψε πως η επιτροπή είχε εξετάσει το ενδεχόμενο να μοιραστεί ο Σόλοχοφ το βραβείο με τη ρωσίδα ποιήτρια Άννα Αχμάτοβα, την οποία αποκήρυξε το σοβιετικό καθεστώς το 1964. Η ιδέα αυτή ποτέ δεν έγινε πράξη, καθώς μέλος της επιτροπής σημείωσε πως το μόνο κοινό ανάμεσα στους δύο ήταν η ρωσική γλώσσα. 

Επίθεση δέχτηκε ο Σόλοχοφ πέντε χρόνια μετά τη νίκη του, το 1970 όταν ο Αλεξάντρ Σολζενίτσιν κέρδισε το Νόμπελ και μαζί με άλλους συγγραφείς τον κατηγόρησε ανοιχτά για ιδιοποίηση του έργου του Φίοντορ Κριούκοφ. Ο σοβιετικός συγγραφέας αρνήθηκε, όμως, την κατηγορία που του είχαν προσάψει.


Πηγή: http://news.in.gr/features/article/?aid=1500050469

Σύγχρονοι Συγγραφείς της Θεσσαλονίκης (και όχι μόνο) #2

Μετά την επιτυχημένη προηγούμενη συνάντηση των μελών της Λέσχης Ανάγνωσης, στην οποία παρευρέθηκε ο συγγραφέας Γιώργος Σκαμπαρδώνης και συζητήσαμε για το βιβλίο του «Ουζερί Τσιτσάνης» ήρθε η ώρα για την επόμενη συνάντηση. 

Την Τρίτη 26 Ιανουαρίου 2016, στον χώρο του βιβλιοπωλείου της Αγιορειτικής Εστίας, θα μαζευτούμε για να συζητήσουμε για το βιβλίο του Ισίδουρου Ζουργού «Η αηδονόπιτα», το οποίο ορίστηκε ως το επόμενο βιβλίο προς ανάγνωση. Στη συνάντηση θα μας τιμήσει με την παρουσία του, ο ίδιος ο συγγραφέας.

Λίγα λόγια για τον συγγραφέα και για το βιβλίο:

Ο Ισίδωρος Ζουργός είναι Έλληνας συγγραφέας. Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1964. Σπούδασε Παιδαγωγικά και υπηρετεί στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση ως δάσκαλος. Έχει δυο παιδιά και σήμερα εργάζεται στη Θεσσαλονίκη. Έχει συνεργαστεί στο παρελθόν με διάφορα περιοδικά δημοσιεύοντας ποίηση και πεζογραφία, καθώς και βιβλιογραφικά κριτικά σημειώματα. Έχει επίσης ασχοληθεί με θέματα διδασκαλίας της λογοτεχνίας στο δημοτικό σχολείο και ιστορίας της εκπαίδευσης.

Το 1996 συμμετείχε στη συλλογική έκδοση κειμένων για την εκπαίδευση, με τον τίτλο "Αναπνέοντας κιμωλία -γραφές εκπαιδευτικών", από τις εκδόσεις Σαββάλα. Έχει εκδώσει τα μυθιστορήματα: "Φράουστ" (Λιβάνης, 1995/Πατάκης, 2010), "Αποσπάσματα από το βιβλίο του ωκεανού" (Πατάκης, 2000/2007), "Η ψίχα εκείνου του καλοκαιριού" (Πατάκης, 2002/2010), "Στη σκιά της πεταλούδας" (Πατάκης, 2005), "Η αηδονόπιτα" (Πατάκης, 2008), "Ανεμώλια" (Πατάκης, 2011 - Βραβείο Αναγνωστών ΕΚΕΒΙ).

Το 2014, από τις εκδόσεις Πατάκη κυκλοφόρησε το "Σκηνές από τον βίο του Ματίας Αλμοσίνο". Ένα πολυσχιδές μυθιστόρημα , εξαιρετικά γραμμένο, για τον κόσμο της επιστήμης, της Ιστορίας, της φιλοσοφίας, της Ιατρικής, της θεοκρατικής αντίληψης, της τέχνης, της επινόησης της γραφής, της συναισθηματικής εξέλιξης".

Η Αηδονόπιτα είναι ένα ιστορικό μυθιστόρημα περιπέτειας, πρωταρχικά όμως είναι ένα βιβλίο για τον έρωτα και την ελευθερία.

Η περιήγηση ενός Αμερικανού φιλέλληνα στον κόσμο της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 είναι η αφορμή για να ανασυσταθεί στα μάτια του αναγνώστη ο ελληνικός κόσμος του πρώιμου 19ου αιώνα, ο κόσμος του εμπορίου στα λιμάνια και στις ευρωπαϊκές παροικίες, ο κόσμος των γραμμάτων της Εσπερίας, η ελληνική φιλοκαλία και παράδοση, αλλά και ο βρόντος των όπλων του ξεσηκωμού.

Ο Γκάμπριελ Θάκερεϊ Λίντον, σπουδαστής της αρχαίας ελληνικής φιλολογίας, ύστερα από έναν πικρό και ατελέσφορο έρωτα αποφασίζει να περάσει τον ωκεανό συνεπαρμένος από το πνεύμα των ταξιδιών του Μπάιρον. Περνώντας από τα πιο βασικά μεσογειακά λιμάνια και καθώς αναζητά τους χάρτινους Έλληνες των βιβλίων του, η ρότα του ταξιδιού φέρνει τον νεαρό Αμερικανό στη Νάξο και από εκεί στη Θεσσαλονίκη την εποχή που η πόλη δοκιμάζεται σκληρά από έναν πολύμηνο κύκλο αίματος και τρομοκρατίας. Από εκεί μια καινούρια περιπλάνηση ξεκινά, στεριανή αυτήν τη φορά, στα λημέρια του Ολύμπου, στον Θεσσαλικό κάμπο, στον Ασπροπόταμο, στα αρματολίκια της Ρούμελης ως και στο έγκλειστο Μεσολόγγι. Περνούν έτσι πέντε χρόνια δράσης, στοχασμού αλλά και ενός τυραννικού έρωτα, που, εκτός από τη κύρια αφήγηση, περιγράφονται και μέσα από τις σελίδες ενός ημερολογίου, το οποίο και καταλήγει σημαντικό στα επόμενα χρόνια. Στις σελίδες του περνούν και καταγράφονται με το άρωμα του ρομαντισμού ο Μπάιρον, ο Ανώνυμος ο Έλληνας, συγγραφέας της Ελληνικής Νομαρχίας, γνωστοί αρματολοί, οι υπερασπιστές του Μεσολογγίου, πιο πολύ όμως καταγράφεται μια εσωτερική ζωή, ένας φιλοσοφικός σπαραγμός για την ανθρώπινη μοίρα και την αναζήτηση του Θεού.

Η «αηδονόπιτα» ήταν μια φράση των Ελλήνων εκείνης της εποχής που δήλωνε το ανέφικτο, το άπιαστο ιδανικό της ομορφιάς, τη ραχοκοκαλιά των ονείρων και τη σχέση τους με το αδύναμο του ανθρώπου. Το μυθιστόρημα χρησιμοποιεί αυτήν τη λέξη όχι ως χλεύη κατά του οράματος αλλά πιο πολύ ως υπόσχεση στην ανθρώπινη μοίρα πως δικαιούται ένα κομμάτι στην ελπίδα.